Μια σημείωση του 2008 για την ηλεκτρονική έκδοση του Κόψε-κόψε

Το βιβλίο Το κόψε-κόψε ή όταν οι γκοτζίλες εξανθρωπίζονται ολοκληρώθηκε στο χρονικό διάστημα ανάμεσα στον Ιούλιο του 2007 και τον Ιούνιο του 2008. Αυτή η ηλεκτρονική δημοσίευση είναι η πρώτη έκδοση του βιβλίου και θα συνεχίσει να υφίσταται σε ελεύθερη διαδικτυακή πρόσβαση ανεξάρτητα από την όποια έντυπη εκδοχή του.

Το βιβλίο αποτελείται από Πρόλογο, 16 Κεφάλαια και Επίλογο – καθώς και από ένα Οπισθόφυλλο που αποτελεί μέρος της αφήγησης.

Το Κόψε-κόψε υποστήριξαν με την ανάγνωσή τους και τις παρατηρήσεις τους ο Κώστας Δεσποινιάδης και ο Θανάσης Φωτιάδης. Ο τελευταίος έκανε –σε ένα ακόμη γραπτό μου– και τον αναλυτικό φιλολογικό έλεγχο του κειμένου.

Και αυτό το βιβλίο μου είναι ελεύθερο δικαιωμάτων και μπορεί να αναπαραχτεί εν όλω ή εν μέρει δίχως οποιαδήποτε άδεια.

***

Το Κόψε-κόψε είναι το τέταρτο βιβλίο μου που δημοσιεύω απευθείας (δηλαδή δίχως να προηγηθεί η έντυπη έκδοσή του) στο Ίντερνετ, ελεύθερο από κάθε δικαίωμα «πνευματικής ιδιοκτησίας». Τούτο το κειμενικό εγχείρημα ας κατανοηθεί (όσο αυτό είναι δυνατό) ως μέρος ενός ευρύτερου αναθεωρητικού (ενδεχομένως και υπερ-λογοτεχνικού) αποσχεδιασμού του κόσμου και των αφηγήσεών του. Ως προηγούμενες ψηφίδες του ίδιου εγχειρήματος έχουν προηγηθεί τα μελένια λεμόνια το 2005 (http://www.triaridis.gr/melenialemonia/ – έντυπη έκδοση από τις εκδόσεις τυπωθήτω, 2007), η Αληθινή ιστορία της Αΐντας και του Ρανταμές, επίσης το 2005 (http://www.triaridis.gr/aida/ – έντυπη έκδοση εκτός εμπορίου από τις εκδόσεις Mauve την ίδια χρονιά) και το Ich bebe * όταν οι αμαξάδες μαστιγώνουν τ’ άλογα το 2007 (http://www.triaridis.gr/ichbebe/ – η έντυπη έκδοσή του επίκειται από τις εκδόσεις τυπωθήτω το φθινόπωρο του 2008).

Και καθώς η φράση αναθεωρητικός αποσχεδιασμός είναι πιθανό να ακούγεται σαν εξαγγελία, και άρα να τρομάζει αρκετούς (όπως άλλωστε και μένα τον ίδιο), ας επιχειρήσω μια διευκρίνιση (και ζητώ εκ των προτέρων συγνώμη για τη φλυαρία): Φυσικά και δεν έχω την πρόθεση καμιάς εξαγγελίας· εξάλλου κανένας (μα κανένας) δεν μου εμπιστεύτηκε κάποιο άγγελμα για να το κοινωνήσω σε κάποιους άλλους – κι επιπλέον πιστεύω πως όλα ανεξαιρέτως τα αγγέλματα είναι φανερά ή συγκαλυμμένα παραγγέλματα υποταγής. Το μόνο που έχω είναι μια υποκειμενική αίσθηση (όλο και εντονότερη καθώς μεγαλώνω): πως έλκομαι τρελά από την αγωνία ενός συνολικού αποσχεδιασμού κάθε Κανόνα που γυρεύει να βάλει το χαλινάρι του στους ανθρώπους.

Ο αποσχεδιασμός αυτός μπορεί να εκληφθεί και ως μια μοναχική, ενδεχομένως και νοερή, επίθεση: επίθεση στο απαράβατον των κειμένων που διαμορφώνουν τα κυρίαρχα ήθη, επίθεση στις ομολογίες πίστεως που ταριχεύουν την σκοτεινή όσο και ανομολόγητη φύση μας, επίθεση στη συλλογική (και όχι μόνο) αυτοκατάφασή μας που μας καθοδηγεί να λιώνουμε τα μυρμήγκια λογαριάζοντας τις πράξεις μας ως μοίρα των άλλων, επίθεση στην απαίσια Ιστορία που κανοναρχεί τη μνήμη με συντελεσμένους και επικείμενους φόνους, επίθεση στη χωροκατακτητική Ηθική που πολεμά τη λαχτάρα ως ατέλεια – εν τέλει επίθεση σε κάθε προϋπάρχουσα τάξη και σε κάθε δοσμένη ιερότητα που δομούνται για να μηδενίσουν (: για να αφανίσουν) κάθε ανθρωπινότητα. Δεν μπορώ να φανταστώ τη λογοτεχνία, την τέχνη γενικότερα, ή και την ίδια τη ζωή, δίχως τούτη την επίθεση· σε μια τέτοια περίπτωση και η τέχνη και η ζωή θα παραδίνονταν ολοκληρωτικά στην παράδοση, στο έθιμο, στην τελετουργία – ουσιαστικά σε έναν αυτοενταφιασμό.

Κι αν κάποιος καταφέρει να προχωρήσει την ανάγνωση του Κόψε-κόψε ως το Οπισθόφυλλο, ίσως να αντιληφθεί πως αυτήν την (έστω και νοερή) επίθεση την φαντάζομαι γενικευμένη: δηλαδή πρωτίστως επίθεση ενάντια στον ίδιο μου τον εαυτό.

Θανάσης Τριαρίδης – Ιούλιος του 2008

***

… και μια σημείωση του 2009 για την έντυπη έκδοση του βιβλίου

Τον Απρίλιο του 2009 έγινε και η έντυπη έκδοση του Κόψε-κόψε από τις νεοσύστατες εκδόσεις διάπυροΝ του Γιάννη Ευαγγέλου. Ο ίδιος ο εκδότης και ο Διονύσης Παπαδουκάκης έκαναν ακόμη μια ανάγνωση του κειμένου ενώ στην σελιδοποίηση δούλεψε ο Κώστας Μηναΐδης. Οι τρεις μας (ο Ευαγγέλου, ο Μηναΐδης κι εγώ) συνεργαστήκαμε στην μορφοποίηση της έκδοσης και στην δημιουργία του εξωφύλλου…

Στο ενημερωτικό mail που έστειλα στην λίστα των διευθύνσεών μου στις 21 Απριλίου του 2008, έγραψα δυο λόγια για το πόσο με συν-κινεί η συμμετοχή μου στις εκδόσεις διάπυροΝ. Το αντιγράφω εδώ – εξίσου συγκινημένος

[…]

Με την έντυπη έκδοση του Κόψε-κόψε κάνουν το πρώτο δημόσιο βήμα τους οι εκδόσεις διάπυροΝ (http://diapyron.com/). Θα ήθελα να αφιερώσω εδώ μερικές γραμμές σε αυτό το εγχείρημα.

Τις εκδόσεις διάπυροΝ τις ονειρεύτηκε ο Γιάννης Ευαγγέλου (γεν. το 1979), ο οποίος βιοπορίζεται ως μεταφραστής και παράλληλα κάνει το διδακτορικό του στην θεωρία της μετάφρασης. Το εκδοτικό σχήμα που ξεκινάει το χρηματοδοτεί ο ίδιος, χωρίς προσδοκία οποιουδήποτε κέρδους, με στόχο να βγάζει περί τα έξι βιβλία τον χρόνο, μοιρασμένα στη λογοτεχνία, τη μαρτυρία και το πολιτικό δοκίμιο. Έχοντας ενεργή συμμετοχή για κάμποσα χρόνια στην αντιεθνικιστική δράση (όπου και συναντηθήκαμε) και στον αντιεξουσιαστικό χώρο, ο Ευαγγέλου, ξεκινώντας τις εκδόσεις, ένιωσε την ανάγκη να πάρει ρητές αποστάσεις από κάθε βία που εμπεριέχει μέσα της εξουσιομανία, κτηνωδία και ολοκληρωτισμό: έτσι στο αφτί των βιβλίων προσδιορίζει την εκδοτική του απόπειρα ως εξής:

Οι εκδόσεις διάπυροΝ συνθέτουν την απόπειρα γεφύρωσης ενός χάσματος ανάμεσα σε εσωτερικές συγκρούσεις και στην εξωτερική πραγματικότητα. Γεννήθηκαν ως ανάγκη να προσεγγισθεί η ανθρώπινη ύπαρξη πάνω από κάθε λογής ιδεολογικούς διαχωρισμούς, κοσμοδιορθωτικά ή «επαναστατικά» οράματα και κοινωνικούς αποκλεισμούς. Σ’ αυτή τη διαδρομή, οι εκδόσεις διάπυροΝ φιλοδοξούν να συναντήσουν ανθρώπους με διαφορετικές αφετηρίες, τους οποίους ενώνει η αποστροφή για την κουλτούρα της εκδίκησης, η ανάγκη αντιπρότασης στον πολύμορφο ολοκληρωτισμό· ανθρώπους που, με τρεμάμενο σώμα και διάπυρη καρδιά, αμφισβητούν ακλόνητες πεποιθήσεις και ιερούς κανόνες, μα, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.

Για όσους συν-κινούμαστε από αυτές τις γραμμές, η ευχή μοιάζει αυτονόητη: μακάρι να πάει μακριά το διάπυροΝ – να ζυγώσει το μηδέν και το άπειρο… Μα όπου κι αν φτάσει, θα έχει τη (μικρή για κάποιους, ανυπολόγιστη για άλλους) αξία του – όπως κάθε ανεξάρτητο εκδοτικό σχήμα που βγάζει επιλεγμένα βιβλία δίχως να στοχεύει στο κέρδος. Σε ό,τι με αφορά, όσοι με ξέρετε (ή όσοι με διαβάζετε – είναι περίπου το ίδιο) έχετε ήδη καταλάβει πως λογαριάζω την πρόσκληση για συμμετοχή σε τούτη την προσπάθεια ως την πιο μεγάλη τιμή που μου έχει γίνει.

***

Πριν από έξι μήνες, τον Οκτώβριο του 2008, ίσως θυμάστε πώς έκλεισα την αντίστοιχη αναγγελία της έντυπης έκδοσης του προηγούμενου βιβλίου μου (ήταν το Ich bebe * όταν οι αμαξάδες μαστιγώνουν τ’ άλογα από τις εκδόσεις τυπωθήτω) με ένα βίντεο από το y-tube: ήταν η τελευταία εμφάνιση του Κλάους Νόμι, στο Μόναχο τον Δεκέμβριο του 1982, όπου ενώ κατέρρεε από AIDS, τραγούδησε το Cold Song – την άρια του Ψυχρού Νου από τον Βασιλιά Αρθούρο του Πέρσελ (βλ. http://www.youtube.com/watch?v=3hGpjsgquqw και http://www.triaridis.gr/ichbebe/note/). Παρόμοια θα ήθελα να συνοδεύσω την αναγγελία έκδοσης του Κόψε-κόψε με ένα ακόμη, ενδεχομένως σχετικό, βίντεο από το y-tube: Είναι η σκηνή όπου ο σκηνοθέτης Ντούσαν Μακαβέγιεφ (στην ταινία του Sweet movie του 1974) σμίγει τα Παιδιά κάτω στον κάμπο του Μάνου Χατζιδάκι με τις ολέθριες κινηματογραφικές εικόνες που γυρνούν οι Ναζί το 1943 στο δάσος του Κατίν, καθώς ξεθάβουν τα πτώματα των Πολωνών αιχμαλώτων που είχαν σφαγιασθεί απ’ τους Σοβιετικούς την Άνοιξη του 1940. Από την πρώτη εφηβεία μου μέχρι τώρα, εδώ και εικοσιπέντε χρόνια, ποτέ δεν μπόρεσα να ξεπεράσω αυτήν την σκηνή – μήτε το διαλεκτικό της αδιέξοδο:

http://www.youtube.com/watch?v=0O02bsYfX9U

[…]. γιατί τα ενδιάμεσα λόγια είναι για να έρθει το ρεφρέν,

γιατί η ενδιάμεση ζωή είναι για να έρθει το κόψε-κόψε

Θανάσης Τριαρίδης – Απρίλιος 2009